Toptentoonstelling in Alkmaar. Caesar schildert zonder penseelstreken



Met zijn ‘vleiend penseel’ zette de Alkmaarse schilder Van Everdingen als geen ander fluweelzachte, harige en glanzende stoffen op het doek en schilderde hij imposante historiestukken en schuttersportretten. Stedelijk Museum Alkmaar brengt werken van Caesar van Everdingen vanuit binnen- en buitenlandse musea en particuliere verzamelingen naar Alkmaar. Het won de prestigieuze Turing Toekenning II met het tentoonstellingsconcept. 
Vleiend penceel’Caesar van Everdingen werd vierhonderd jaar geleden in Alkmaar geboren. Het schildersvak leerde hij in zijn geboortestad en in Utrecht, waarna hij lange tijd werkte in Haarlem. Als geen ander kon hij, zoals tijdgenoot Gerard de Lairesse het omschreef, ‘gelyk en mals’ schilderen - in een gladde, idealiserende stijl, waarin een penseelstreek nauwelijks te zien is. Caesars grootste talent was zijn vermogen om stoffen en texturen overtuigend weer te geven. 
Zijn schilderijen lijken het werk van een fijnschilder op grote formaten, zoals in de Oranjezaal in Huis ten Bosch in Den Haag en het historiestuk Jupiter en Callisto. Kunstenaarsbiograaf Arnold Houbraken roemde hem aan het begin van de achttiende eeuw met recht om zijn 'vleiend penceel'.

Uit alle hoeken van de wereld
Recent kocht het Rijksmuseum het schilderij Meisje met een brede hoed aan, dat naast topstukken van andere musea ook in Alkmaar tentoongesteld wordt. Zo zijn – bij hoge uitzondering – topstukken door musea in Dresden en Stockholm uitgeleend, worden de Venus en Adonis uit Den Haag en Kaapstad met elkaar verenigd en is er een recent ontdekt schilderij van een sensuele boerenvrouw uit een Russische privécollectie te zien.
Stofcreaties van Edwin OudshoornDe Nederlandse modeontwerper Edwin Oudshoorn, bekend om zijn rijke stoffen en historisch geïnspireerde couture, brengt in de tentoonstelling een ode aan Caesar van Everdingen. Op subtiele wijze geeft hij met enkele creaties een eigentijdse vertaling van de meesterlijke stofuitdrukking waar Caesar van Everdingen faam mee verwierf.
Restauratie en publicatieTer gelegenheid van de tentoonstelling en de topstukken van Caesars Alkmaarse oeuvre – de schuttersstukken – zijn schilderijen gerestaureerd en onderzocht. De recente behandeling heeft oogstrelende details en een uitgekiende dieptewerking aan het licht gebracht. Ook diverse andere schilderijen zijn recent gerestaureerd. De onderzoeksresultaten en nieuwe bevindingen worden gepresenteerd op de tentoonstelling en in de catalogus.
Turing ToekenningIn 2015 won deze bijzondere tentoonstelling de prestigieuze Turing Toekenning II, een tweejaarlijkse prijs voor het beste tentoonstellingsplan van Nederland. “Een groots en ambitieus opgezet plan over Caesar van Everdingen, ter gelegenheid van het 400e geboortejaar van deze nauwelijks bekende, maar zeer intrigerende, bijzondere en prachtige 17e-eeuwse schilder”, aldus het juryrapport.
Op doorreis naar Helsinki, FinlandNa 22 januari 2017 reist deze tentoonstelling door naar het Sinebrychoff Art Museum/Finnish National Gallery, in Helsinki, Finland. Een selectie van de werken zal daar te zien zijn onder de toepasselijke titel Caesar van Everdingen - Master Painter in the Age of Rembrandt. Caesar reist hiermee eindelijk in de Scandinavische voetsporen van zijn broer, landschapsschilder Allart van Everdingen (1621-1675). Aan hem zal Stedelijk Museum Alkmaar in 2020 een monografische tentoonstelling wijden.
Tegelijkertijd met de tentoonstelling over Caesar van Everdingen in Alkmaar toont Rijksmuseum Twente in Enschede het werk van classicist Gerard de Lairesse (10 september 2016  t/m 22 januari 2017) .